De laatste tijd duiken er geregeld berichten op dat bepaalde geneesmiddelen niet langer beschikbaar zijn bij de apotheker om de hoek of in de ziekenhuisapotheek. Vaak is die berichtgeving correct, maar soms ook wordt het probleem vakkundig overroepen om andere agenda's te dienen.
Af en toe verschijnen er ook voorstellen om het fenomeen te bestrijden door de Belgische vestigingen van farmabedrijven verregaande financiële sancties, boetes en/of individuele compensaties op te leggen. Die zouden hardleerse bedrijven moeten afschrikken. Een beetje zoals in het verkeer, waarin men het wangedrag van de roekeloze chauffeur probeert te bestrijden door hem zware, financiële boetes op te leggen.
Was het maar zo eenvoudig. Anders dan de bestuurder van een auto, handelt het Belgische farmabedrijf niet op eigen houtje. Niet alleen zijn Belgische farma-bedrijven bijna altijd onderdeel van een grote, internationale groep. De productie en verdeling van medicijnen wordt bovendien vaak mondiaal georganiseerd, via complexe 'supply chains', die zowel binnen als ook buiten een individuele farmagroep vertakt zijn. Als er zich ergens een probleem voordoet, bv. omdat een brand of een orkaan een bepaalde productiefaciliteit verwoest heeft, dan zal het Belgische filiaal overigens alles in het werk stellen om onze markt toch nog zo lang mogelijk te kunnen bevoorraden (bv. via het aanspreken van aangelegde stocks). Niemand stelt immers graag zijn klanten teleur.
In deze context zal het dreigen met het opleggen van zware, individuele financiële sancties in een aantal gevallen zelfs een omgekeerd effect hebben. Vanuit een internationaal perspectief is de Belgische farmamarkt, hoe men het ook wendt of keert, een heel kleine speler. Met name voor de geneesmiddelen waarvan het octrooi afgelopen is, komt daar bovenop het feit dat de prijs ervan de afgelopen jaren aanzienlijk gedaald is (bv. zo daalde de gemiddelde af-fabriek prijs van een generiek geneesmiddel de afgelopen vijf jaar met meer dan 30%). Kortom, in vele gevallen is de grens van het economische haalbare gewoon nu al bereikt. Als daar bovenop nog eens de dreiging komt met zware financiële sancties als om een of andere reden het geneesmiddel niet meer geleverd kan worden, dan kan men nu al zeker zijn dat in een aantal gevallen België gewoon niet meer zal voorkomen op de lijst van de landen waarin een geneesmiddel verdeeld wordt.
Betekent dit nu dat we de tekorten aan geneesmiddelen gewoon als onvermijdelijk moeten beschouwen en dus maar lijdzaam moeten ondergaan? Hoegenaamd niet. Overigens, als een écht geneesmiddelentekort ertoe leidt dat de levenskwaliteit en zelfs de levensverwachting danig in het gedrag komt, dan hebben de patiënten en hun gezondheidswerkers écht geen boodschap aan een spelletje doorschuiven van financiële zwarte pieten. Hiervoor zijn andere structurele oplossingen nodig. En daar hebben Medaxes samen met andere stakeholders de afgelopen tijd hard aan gewerkt. Bijvoorbeeld door het uitwerken van een voorstel voor een beslissingsboom voor het ondervangen van dreigende tekorten. En door het verder bouwen aan het e-platform, met de daaraan gekoppeld het instellen van een notificatieplicht als er niet binnen de drie dagen kan geleverd worden.
Medaxes wil hier verder zijn schouders onder blijven zetten. Maar over en weer toeteren over zware financiële sancties of individuele compensatiemechanismes zal niet helpen. Echt niet.